Bán lẻ là tất cả những hoạt động có liên quan đến việc bán hàng
hóa hay dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng để họ sử dụng cho bản thân chứ
không phải để kinh doanh.
Bán lẻ
là một ngành quan trọng. So với các cơ sở sản xuất và bán sỉ, họ đông gấp 7 lần
và là nguồn cung cấp việc làm rất lớn. Các nhà bán lẻ ở Mỹ đạt doanh số tới
hàng ngàn tỉ đô la. Mười hãng, bán lẻ hàng đầu đã đạt doanh số từ 8 tỷ đến 40
tỷ đô la hàng năm. Các hình thức bán lẻ rất phong phú và đa dạng.
1. Theo mức độ phục vụ, gồm có:
- Bán
lẻ tự phục vụ
- Bán
lẻ phục vụ có giới hạn
- Bán
lẻ phục vụ toàn phần
2. Theo mặt hàng kinh doanh, có các loại:
- Cửa
hàng chuyên doanh
- Cửa
hàng bách hóa
- Các
siêu thị và đại siêu thị
- Các
cửa hàng thực phẩm tiện dụng
3. Theo giá bán, người ta phân biệt
- Cửa
hàng chiết khấu. Các cửa hàng này bán hàng đạt tiêu chuẩn với giá thấp. Họ chấp
nhận mức lời thấp nhưng khối lượng bán ra lớn.
- Cửa
hàng kho (bán số lượng lớn với giá hạ).
4. Bán lẻ không dùng cửa hiệu, gồm có:
- Bán
qua bưu điện
- Bán
qua catalog
- Bán
qua điện thoại
- Bán
hàng bằng máy bán hàng tự động
- Bán
lẻ tận nhà
5. Cửa hàng chuỗi (Chain Store)
Cửa
hàng chuỗi là một trong số những phát triển quan trọng nhất của hoạt động bán
lẻ của thế kỷ này. Đó là cửa hàng có hai hay nhiều hiệu bán lẻ cùng chung một
sở hữu và kiểm soát bán những mặt hàng giống y như nhau, việc mua bán có tính
chất tập quyền và có thể có kiểu kiến trúc cửa hiệu y hệt nhau. Chuỗi công ty
có cùng chung sở hữu và kiểm soát, có kiến trúc với phong cách đồng nhất để làm
nổi bật mỗi cửa hàng đơn vị và giúp khách hàng dễ nhận ra hơn. Chuỗi công ty có
lợi thế hơn các cửa hàng độc lập nhờ khả năng có thể bán giá hạ và tiêu thụ
được khối lượng lớn hàng hóa.
6. Hợp tác xã tiêu thụ
Là tổ
chức bán lẻ của chính khách hàng. Những người cư trú chung trong một cộng đồng
có thể lập một hợp tác xã tiêu thụ khi họ cảm thấy những hiệu bán lẻ ở địa
phương lời quá cao hoặc cung cấp hàng kém phẩm chất hay mặt hàng nghèo nàn.
Những người dân này góp tiền lại để mở ra cửa hàng riêng của họ và biểu quyết
về mọi đường lối hoạt động cũng như chọn lựa các quản trị viên. Cửa hàng có thể
bán giá thấp hơn hoặc bán giá như bình thường và chia lời cho các xã viên dựa
trên mức mua hàng của họ.
7. Tổ chức độc quyền kinh tiêu
Một tổ chức độc quyền kinh tiêu là một sự liên kết theo hợp đồng
giữa bên ký phát đặc quyền (Franchiser) và bên được nhượng đặc quyền
(Franchisees) - Những thương gia độc lập muốn mua quyền sở hữu và quyền kinh
doanh một hoặc nhiều đơn vị thuộc hệ thống đặc quyền.
Người
ký phát độc quyền kinh tiêu sẽ nhận được nhiều khoản lợi như: phí gia nhập,
tiền bản quyền tính theo doanh số, lệ phí cho thuê trang thiết bị được chia một
phần lớn. Ví dụ: Hãng Mc. Donald thu lệ phí gia nhập 150.000 đô la cho mỗi
người được nhượng đặc quyền; lệ phí bản quyền là 3%, lệ phí thuế mướn trang
thiết bị là 8,5% doanh số của người mua đặc quyền. Công ty còn buộc họ phải tới
học ở Hamburger University trong 3 tuần lễ để biết cách kinh doanh ra sao.
